Vergelijk muziekfragmenten in verschillende temperaturen
De muziekfragmenten zijn allemaal ongeveer een halve minuut lang en in
MP3-formaat. De bytegrootte van de files is ongeveer 400 KB per stuk.
De Pythagoreïsche stemming is een zogenaamde lineaire stemming
met reine kwinten. Deze was gangbaar in de Middeleeuwen maar heeft voor latere
muziek als nadeel dat de grote terts te groot en erg onzuiver is.
De middentoonstemmingen zijn ook lineaire
stemmingen, maar de kwint is getemperd, verkleind. Ze verschaffen acceptabele
kwinten en goede tertsen (en hun octaaf-spiegelbeelden kwarten en sexten) in
een beperkt aantal toonsoorten. Ze bevatten net als de Pythagoreïsche stemming
ook een wolfskwint die erg vals klinkt en niet gespeeld hoort te worden.
De andere stemmingen zijn circulaire temperaturen. Die heten zo omdat ze
de kwintencirkel sluiten. Ze verschaffen acceptabele kwinten en tertsen in
toonsoorten rond C (in termen van aantallen kruisen of mollen) en minder goede
in verder verwijderde toonsoorten. Ze bevatten geen wolfskwint en kunnen dus
voor elke toonsoort gebruikt worden, wat onbeperkt moduleren mogelijk maakt.
De evenredig zwevende stemming is een circulaire temperatuur die in elke
toonsoort eender klinkt (of even slecht als sommigen zeggen). Merk op dat het
fragment daarin niet de sonore klank heeft van de 1/3- en 1/4-komma
middentoonfragmenten en dat de zwevingen duidelijk hoorbaar zijn.
-
Pythagoreïsche stemming: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | 0 | 22 | 2
| Bb | 0 | 22 | 2
| F | 0 | 22 | 2
| C | 0 | 22 | -22
| G | 0 | 22 | -22
| D | 0 | 22 | -22
| A | 0 | 22 | -22
| E | 0 | 22 | -22
| B | 0 | -2 | -22
| F# | 0 | -2 | -22
| C# | 0 | -2 | -22
| G# | -23 | -2 | -22
|
(Een negatieve waarde betekent dat het interval kleiner dan rein is, een
positieve waarde groter dan rein.)
-
1/3-komma middentoonstemming: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -7 | -7 | -63
| Bb | -7 | -7 | -63
| F | -7 | -7 | -63
| C | -7 | -7 | 0
| G | -7 | -7 | 0
| D | -7 | -7 | 0
| A | -7 | -7 | 0
| E | -7 | -7 | 0
| B | -7 | 55 | 0
| F# | -7 | 55 | 0
| C# | -7 | 55 | 0
| G# | 55 | 55 | 0
|
Zie ook de pagina over Francisco de Salinas.
-
1/4-komma middentoonstemming: ontstemming van de consonante intervallen in
cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -5 | 0 | -46
| Bb | -5 | 0 | -46
| F | -5 | 0 | -46
| C | -5 | 0 | -5
| G | -5 | 0 | -5
| D | -5 | 0 | -5
| A | -5 | 0 | -5
| E | -5 | 0 | -5
| B | -5 | 41 | -5
| F# | -5 | 41 | -5
| C# | -5 | 41 | -5
| G# | 36 | 41 | -5
|
Zie ook de pagina over Francisco de Salinas.
-
uitgebreide 1/4-komma middentoonstemming: enharmonische tonen zoals G# en Ab
worden verschillend gestemd. In Italië in de 16e en 17e eeuw werden
clavecimbels gebouwd met 14 tot 19 toetsen per octaaf gebruik makend van
"gespleten toetsen". Dit werden chromatische clavecimbels genoemd.
-
1/5-komma middentoon variant: de toelichting bij de opname gaf geen uitsluitsel
over de exacte stemming. Waarschijnlijk zijn een of twee kwinten groter gestemd
dan de 1/5-komma getempereerde waarde om de wolfskwint te verbeteren.
Normale 1/5-komma middentoonstemming: ontstemming van de consonante intervallen
in cents-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -4 | 4 | -37
| Bb | -4 | 4 | -37
| F | -4 | 4 | -37
| C | -4 | 4 | -9
| G | -4 | 4 | -9
| D | -4 | 4 | -9
| A | -4 | 4 | -9
| E | -4 | 4 | -9
| B | -4 | 32 | -9
| F# | -4 | 32 | -9
| C# | -4 | 32 | -9
| G# | 24 | 32 | -9
|
-
1/6-komma middentoon variant: de toelichting bij de opname gaf geen uitsluitsel
over de exacte stemming. Waarschijnlijk zijn een of twee kwinten groter gestemd
dan de 1/5-komma getempereerde waarde om de wolfskwint te verbeteren.
Normale 1/6-komma middentoonstemming: ontstemming van de consonante intervallen in cents-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -3.6 | 7 | -30
| Bb | -3.6 | 7 | -30
| F | -3.6 | 7 | -30
| C | -3.6 | 7 | -11
| G | -3.6 | 7 | -11
| D | -3.6 | 7 | -11
| A | -3.6 | 7 | -11
| E | -3.6 | 7 | -11
| B | -3.6 | 27 | -11
| F# | -3.6 | 27 | -11
| C# | -3.6 | 27 | -11
| G# | 16 | 27 | -11
|
- Mersenne verbeterde middentoonstemming: hiervan bestaan er twee en mij
is niet bekend welke is gebruikt. Ze zijn echter vrijwel identiek.
Mersenne verbeterde middentoonstemming I: ontstemming van de consonante intervallen in cents-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | 0 | 11 | -36
| Bb | 0 | 5 | -41
| F | -5 | 0 | -46
| C | -5 | 0 | -16
| G | -5 | 0 | -11
| D | -5 | 0 | -5
| A | -5 | 0 | -5
| E | -5 | 0 | -5
| B | -5 | 30 | -5
| F# | -5 | 36 | -5
| C# | -5 | 41 | -5
| G# | 25 | 41 | -5
|
-
d'Alembert verbeterde middentoon: ontstemming van de consonante intervallen in
cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | 4 | 29 | -16
| Bb | 4 | 19 | -25
| F | 4 | 10 | -34
| C | -5 | 0 | -34
| G | -5 | 1 | -25
| D | -5 | 1 | -15
| A | -5 | 2 | -5
| E | -5 | 3 | -5
| B | -5 | 12 | -6
| F# | -5 | 21 | -7
| C# | -5 | 29 | -7
| G# | 4 | 38 | -7
|
-
Silbermann: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -4 | 6 | -33
| Bb | -4 | 6 | -33
| F | -4 | 6 | -33
| C | -4 | 6 | -10
| G | -4 | 6 | -10
| D | -4 | 6 | -10
| A | -4 | 6 | -10
| E | -4 | 6 | -10
| B | -4 | 29 | -10
| F# | -4 | 29 | -10
| C# | -4 | 29 | -10
| G# | 20 | 29 | -10
|
-
Neidhardt I: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -2 | 16 | -20
| Bb | 0 | 14 | -18
| F | 0 | 10 | -18
| C | -4 | 6 | -20
| G | -4 | 8 | -18
| D | -4 | 10 | -14
| A | -4 | 14 | -10
| E | -2 | 18 | -10
| B | -2 | 18 | -12
| F# | 0 | 18 | -14
| C# | 0 | 18 | -18
| G# | -2 | 18 | -20
|
-
Neidhardt III: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -2 | 14 | -18
| Bb | -2 | 12 | -18
| F | 0 | 10 | -18
| C | -4 | 8 | -18
| G | -4 | 12 | -16
| D | -4 | 14 | -14
| A | -2 | 16 | -10
| E | 0 | 16 | -12
| B | -2 | 16 | -16
| F# | -2 | 16 | -18
| C# | -4 | 16 | -18
| G# | 0 | 18 | -16
|
-
Rameau: ontstemming van de consonante intervallen in
cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | 7 | 12 | -29
| Bb | -5 | 0 | -36
| F | -5 | 0 | -30
| C | -5 | 0 | -18
| G | -5 | 0 | -5
| D | -5 | 5 | -5
| A | -5 | 11 | -5
| E | -5 | 16 | -5
| B | 0 | 29 | -5
| F# | 0 | 36 | -11
| C# | 0 | 30 | -16
| G# | 7 | 25 | -22
|
-
Werckmeister III: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | 0 | 16 | -22
| Bb | 0 | 10 | -22
| F | 0 | 4 | -22
| C | -6 | 4 | -22
| G | -6 | 10 | -16
| D | -6 | 10 | -10
| A | 0 | 16 | -4
| E | 0 | 16 | -10
| B | -6 | 16 | -16
| F# | 0 | 22 | -16
| C# | 0 | 22 | -16
| G# | 0 | 22 | -16
|
Zie ook de pagina over Werckmeister III.
-
1/6-Pythagoraskomma circulerende temperatuur: hiervan zijn er vele en het was
niet gespecificeerd welke. Ze verschillen echter weinig van de evenredige
stemming. Zes kwinten zijn rein, en zes -4 cents getempereerd.
De twee opnamen kunnen in verschillende varianten zijn.
-
Evenredig zwevende temperatuur: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | -2 | 14 | -16
| Bb | -2 | 14 | -16
| F | -2 | 14 | -16
| C | -2 | 14 | -16
| G | -2 | 14 | -16
| D | -2 | 14 | -16
| A | -2 | 14 | -16
| E | -2 | 14 | -16
| B | -2 | 14 | -16
| F# | -2 | 14 | -16
| C# | -2 | 14 | -16
| G# | -2 | 14 | -16
|
-
Kirnberger III: ontstemming van de consonante intervallen in cents
-
Toon | Kwint | Grote terts
| Kleine terts
|
---|
Eb | 0 | 16 | -20
| Bb | 0 | 11 | -20
| F | 0 | 5 | -20
| C | -5 | 0 | -22
| G | -5 | 5 | -16
| D | -5 | 11 | -11
| A | -5 | 16 | -5
| E | 0 | 22 | -5
| B | 0 | 20 | -11
| F# | 0 | 20 | -16
| C# | 0 | 20 | -22
| G# | -2 | 20 | -22
|
Manuel Op de Coul, 2000
|