Ensemble SCALA

Een microtonaal ensemble  

Ensemble SCALA is een ensemble voor microtonale muziek in Nederland dat in 2010 door Stichting Huygens-Fokker (centrum voor microtonale muziek) is geïnitieerd om microtonaliteit te ervaren binnen een scala aan klankkleuren. Bijzonder is dat het beroemde Fokker-orgel onderdeel van dit ensemble is geworden. De bezetting van Ensemble SCALA is dwarsfluit, klarinet, altviool, microtonale gitaar, Fokker-orgel, keyboards/Carrillo-piano en percussie. De musici zijn allen specialisten op het gebied van microtonale muziek, die gezamenlijk de grenzen verkennen van de kleurrijke mogelijkheden van microtonaliteit. Het ensemble richt zich op belangrijke microtonale systemen, zoals de 31-toonsstemming, de 24- toonsstemming (oftewel kwarttoonstemming), de 19-toonsstemming en de reine stemming, met nadruk op de eerste. De naam van het ensemble is gebaseerd op het gelijknamige softwareprogramma Scala voor microtonale muziek van Manuel Op de Coul dat internationale bekendheid geniet. Ensemble SCALA heeft zich ten doel gesteld een scala aan nieuwe klanken ten gehore te brengen, waarbij er naast nieuw werk tevens bestaand werk uit de 16de en 17de eeuw gespeeld wordt. Zo bestaat het repertoire uit werken van o.a. Giacinto Scelsi, Jan Pieterszoon Sweelinck, Peter Adriaansz, Nicola Vicentino, Steffen Krebber, Charles Delusse, Ned McGowan, Joel Mandelbaum, Sander Germanus, Francois Grabriel Madden, René Samson, etc.

De noodzaak tot het oprichten van Ensemble SCALA is voortgekomen uit de behoefte om in Nederland en daarbuiten kennis over microtonaliteit te verspreiden, waarbij het belangrijkste boegbeeld van Stichting Huygens-Fokker, het unieke Fokker-orgel (een 31-toonsorgel gebaseerd op een vinding uit 1691 van de beroemde natuurkundige Christiaan Huygens), mee op reis genomen kan worden. De stichting is sinds 2009 in het bezit van een draagbaar Fokker-orgeltoetsenbord. Dit toetsenbord (een zogenaamd ‘stom klavier’) is al in 1963 gebouwd om (geluidloos) op te studeren, maar is in 2009 volledig van MIDI-techniek voorzien. Hierdoor kan het aangesloten worden op zowel het grote akoestische Fokker-orgel als op een computer die samples van het originele orgel voortbrengt. Dit instrument stelt Ensemble SCALA in de gelegenheid om ook buiten de BAM Zaal van het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam (waar het 16 meter brede Fokker-orgel in 2009 is geplaatst) concerten te geven. Het draagbare/digitale Fokker-orgel kan zo als sterke vaste basis dienen voor de overige instrumenten die op hun beurt een akoestische context bieden. Concerten met het draagbare Fokker-orgeltoetsenbord zullen daarom altijd in combinatie met het ensemble plaatsvinden, aangezien een digitaal Fokker-orgel zonder begeleiding op een podium niet wenselijk is. Er is ook een voordeel aan het gebruik van het digitale Fokker-orgeltoetsenbord. Er kunnen namelijk ook andere stemmingen onder de toetsen van het manuaal geprogrammeerd worden, bijvoorbeeld de 19-toons of 24-toonsstemming, twee beproefde stemmingen. Op deze wijze kunnen diverse stemmingen gespeeld worden op het instrument, waardoor een brede kennis van de microtonaliteit via concerten door Ensemble SCALA uitgedragen kan worden.

 

De musici

Ensemble SCALA bestaat uit de volgende zeven musici:

Raymond Honing - fluit

Michel Marang - klarinet

Manuel Visser – altviool

Stefan Gerritsen - 31-toonsgitaar

Anne Veinberg - piano & masterkeyboards

Ere Lievonen - Fokker-orgel

Glenn Libaut - percussie

 

 

Foto's

Ensemble SCALA tijdens een repetitie in 2010